Kwiecień 2014
|
P
|
W
|
Ś
|
C
|
P
|
S
|
N
|
| |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
| 7 |
8 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
| 14 |
15 |
16 |
17 |
18 |
19 |
20 |
| 21 |
22 |
23 |
24 |
25 |
26 |
27 |
| 28 |
29 |
30 |
|
|
|
|
|
|
|
•
Historia
»
Opowiadania i scenki
|
|
|
Tacik i jego rozmaite starości - ''Łochodzito''
|
Autor: Piotr Kohut
Obsada:
Tacik
Zjawa „Łochodzito”
Dziywki: Hanka, Zuzka, Jewka
Pachołek Janko
(Tacik siedzi na ławie w izbie i nabijo fajkym. To hrzónknie, unażyko, uburci cosi pod nosym. Naroz pociuwo a tu jakiś gón i hokani z pola).
Hanka: Taciku! Taciku!... Taciku!
Tacik: Kiery zaś mnie tam chlado, jyny na łostudym z rana!
(Biere palicym, pokroczo ku hokaniu,
W tej samej chwili wlatuje Hanka)
Bantujeś tela, nale coż się robi?
Hanka: Taciku! Dybyście wiedzieli co się powyprawiało u nas!
Tacik: Nale cóż borocku?
(kludzi Hankym, siadają na ławie)
Siednij se haw, a łopowiadej.
Hanka: Łochodzito się nam straciła! …
pośła se z Kóniakowa, bo ji nie widno.
Tacik: Na Jezisi… nie zazdało ci się co?
Hanka: Ni Taciku (łobciyro łoci)…
Wyśłach se rano z izby – dziwóm się – a tu grónia nie widno.
Kany bedymy teraz chodzywać na świat poziyrać.
Jako beje u nas bez Łochodzitej?! (zaś ociyro łzy)
Tacik: Nie maż się tela…
musim se rozwodzić to, coch od tebie uciuł…
Jakómsik radym znóndymy.
(Jak spod ziemi wylatuje Jewka łokropnie zdyszano)
Jewka: Taciku! (dyszy)
Zebrałach się ze zjawom na ceście.
Miała wineczek na głowie, zrychtowano w fortuśkach i w kabotku,
a tako piękno, żech musiała łoczi zawrzyć…
iże się przeniysła ku Wiśle.
Gwarziła, że Wiślocy ło swoje grónie dbajóm,
aji im zagrajóm, zaśpiywajóm,
lepi niż my górlaskóm tradycyjym śanujom,
bo przeca radzi jóm majóm,
a nie jako my – dziady jakisi!...
i straciła się…
Toch tu chneda przyleciała ku Wóm!
(Na chwilym wsiecy ucichli)
Hanka: Dyć wy na wsiecko mocie radym,
pociarujcie co przeca,
znocie ty tajymne wieca…
Tacik: Dyć tak! (chwilym myśli)
Coby jyny nie było nieskoro…
Pociuwejcie!
Gnejcie chneda po Zuskym i po Janka,
łopowiydzce co się tu powyprawiało
i roz dwa bydzce tu nazod.
A Janko niech urwie gałónzek zjedle,
wy zaś nabiyrcie zimnej wody z potoka i wezcie ze sebóm.
Jo się kapkym przyrychtujym,
a potym społu pudymy chladać Łochodzitej.
(Tacik się zbiyro, a dziywki poleciały. Za chwilym sóm nazot z Zuskóm i Jankym, niesóm putniym z wodóm i gałónzki z jedle)
Tacik: Na tóż pójmy!
(Dobróm chilym kroczają. Ło chwilym stanyli Tacik zdyszani, poprawiają się, spoziyrają do góry. Potym bieróm gałązkym i wsieckim rozdowają).
Tu mocie. I pamiyntejcie,
jak jo bedym ciarowoł, to się zasłóncie gałynzióm i stóncie za mnóm coby was jasnota nie raziła!
(Wsiecy robióm to co im Tacik kozali, a un zaś mocio jedle w wodzie i wsypuje tam cosi z torby. Trwo to chwilym, potym gałóńź wycióngo i zacino wymachiwać to w tóm, to w drugóm stronnym. Cosi tam po cichu gwarzi i naroz ukazuje się zjawa).
Łochodzito: Gdóż mie to woło?...
co gdo łody mnie chce?...
(stoi zadziwano w ziymiym)
Tacik: Łochodzito – pani naśo nie łokryto,
naś grónićku kochany,
coś łod wieków je tu z nami
gdóż ci ubliził?
Ci ty sierca dziecek –
co nosióm w sebie twoje łokróngłe łodbici?
A mozie ci starzi siedlocy,
co cie żici caluśki łorali,
potym i krwióm swojóm przi robocie podlywali -
boleściami żywobycio nakórmiali?
tak zwóli ćego uszłaś?
Łochodzito: Hej, stary gazdo mój miły -
kiejsi było inacy…
górale mie śanowali,
se mnie wozili (cenili)
sioli, łorali,
ło każdy mój zagónek,
procnie dbowali.
A przi robocie jeście uspiwali!
Zaś na koniec z całóm swojóm wiaróm łoraninym przeziegnali…
(a potem cichnie chwilym)
A teraz…
umrzić mi trzeba w siercach górali, co mie nie łorali…
co mie nie posiali…
(Tacik zadziwany w ziymiym podpiyro się mocni palicóm)
Tacik: Smętnie gwarziś Łochodzito…
recht to, zie kapkym przisnyła tradycyjo w siercach górali…
bo zaćmiły i uspały jóm dziwy
świata nowego…
Łochodzito (gwarzi jakoby żywiej):
Mie kupa nie potrzeba,
boch wystoła wiela…
wy nie wiecie…
(je jakosik zgańbióno)
A jo je młodóm góralkóm z Kóniakowa,
coch w groń zaciarowano,
i mi miłowanio potrzeba,
bojtek spiywanio
i góralskiego muzykowanio!
Tego teraz nie pociujym,
Tóś musim łodyńść…
(Podlatuje Zuzka)
Zuzka: Nie byj tako smyntno,
my ci łobiecujemy:
spiwać i chwolić cie bedymy
i błagómy cie Łochodzito,
nie zabiyrej nóm swoji krasy
i wsieckich legynd starych,
bo to nasi je dziedzictwo…
A my młodzi na wdycki,
zachowómy cie w pamiyńci.
Przeca na tebie my się z pachołkami umawiały,
świat my wroz z nimi podziwiały,
i przi kaplićce my urzykali…
(Janko łobłapio Zuzkym i gwarżi)
Janko: Kiedy pozdrzym na te gronie…
jyny za tebóm moje dziwani,
bo my sóm tu na wdycki przeznaćyni…
i ty grónićku – cóżeś cesarzowóm gróni,
tyś nasim grónickym łod wieków bywała,
nasich zbójników tam kryłaś,
uni w tebie skarby: strzybło, złoto pochowali,
tebie go na przechowani łoddali,
dyć tebie jyny zawierzali,
a nóm sierca łodwagóm napełniali,
coby my się pod zaborami nie uginali…
Pieśnićek i grywanio my nie zabyli.
Do dzisio mi Zuzka spiwo z gróni.
(dziwo się na Zuzkym)
Zuzka zaspiwej!
(Zuzka spiwo pieśnickym…? „Hej, Łochodzito”… lebo inkszóm)
(Spiywani Zuzki)
Łochodzito: Rozebrało (wzruszyło) mie to wasi spiywani,
bo i mie teskno za swoimi strónami.
Teraz wiym,
nie wsiecy majóm sierca z kamiynio…
Bo gdo mie w siercu beje nosił,
tyn beje kulturym woził (szanował).
Ale gdo tradycyji nie usianuje,
tego mój urok nie łociaruje
i miast ściyńścio,
biydym znóńdzie…
(Łochodzito pomału traci się z widoku. Tacik kiwie na dziecka i woło ich ku sebie. Podchodzóm).
Tacik: Tak dziecka pamiyntejcie,
coście dziśka widzieli…
Tradycyjym w siercach zachowejcie,
cobyście się dobrze miywali,
kulturym przekazywali,
bo ze krwie nasij żeście stwórzone,
do góralskiego żiwobycio przeznacione…
A teraz króciejcie ku Zapasiekóm,
Łodzitej się uśmiychejcie…
jo zaś se tu siednym na chwilym,
podumóm i podziwóm się światu…
(Tacik siadojom na pnioku i rozmyślajóm. Dziecka poleciały i uś ich ponału nie widno. Tacik jeście siedzi a z boku wychodzi prowadzóncy i gważi…)
KONIEC
|
|
|
|
|
|
|
drukuj